هیچ محصولی در سبد خرید نیست.
نیترات و نیتریت دو قاتل خاموش در آب شهری
در این مقاله از مجموعه مقالات دیجی تصفیه به بررسی مضرات نیترات و نیتریت موجود در آب آشامیدنی شهری می پردازیم. نمک‌های نیترات (نیترات‌ها) نسبتاً بی اثر هستند، به این معنی که پایدار بوده و به ندرت باعث آسیب به بدن می‌شوند. با این حال، باکتری‌های موجود در دهان یا آنزیم‌های بدن می‌توانند آنها را به نمک‌های نیتریت (نیتریت‌ها) تبدیل کنند که می‌توانند مفید یا مضر باشند. نیتریت‌ها می‌توانند به یکی از ترکیبات زیر تبدیل شوند:
- نیتریک اکسید (nitric oxide or nitrogen monoxide) که برای بدن مفید است
- نیتروزآمین (nitrosamine) که برای بدن مضر است
نیترات‌ها و نیتریت‌ها کجا یافت می‌شوند
- تولیدکنندگان مواد غذایی اغلب نیترات‌ها و نیتریت‌ها را به گوشت‌های فرآوری شده مانند ژامبون، سوسیس و کالباس اضافه می‌کنند. مصرف زیاد گوشت‌های فرآوری شده می‌تواند خطر ابتلا به سرطان دستگاه گوارش را افزایش دهد.
- نیترات‌ها و نیتریت‌ها به طور طبیعی در سبزیجات نیز وجود دارند. طبق مطالعات صورت گرفته، مردم حدود 80 % از نیترات رژیم غذایی خود را از سبزیجات دریافت می‌کنند.
- بدن انسان نیز نیترات‌ها را تولید و به بزاق ترشح می‌کند. نیترات‌ها و نیتریت‌ها از سیستم گوارش به خون، سپس به بزاق و دوباره به سیستم گوارش گردش می‌کنند. آنها می‌توانند در حفظ سلامت شما مفید باشند و به عنوان یک میکروب کش در سیستم گوارش عمل کنند. آنها همچنین می‌توانند به اکسید نیتریک (NO) که یک مولکول پیام‌رسان (signaling molecule) مهم است تبدیل شوند.
- نیترات‌ها به طور طبیعی در آب نیز وجود دارند. در برخی مناطق، استفاده از کود شیمیایی ممکن است منجر به افزایش نیترات محلول در آب شود که می‌تواند برای انسان‌ها خصوصا کودکان و زنان باردار مضر باشد. به همین دلیل مقامات بهداشتی مرتبا سطح نیترات آب آشامیدنی را کنترل می‌کنند.
نقش نیترات‌ها در کنترل فشار خون و سلامت قلب
- اکسید نیتریک (nitric oxide): تحت شرایط خاص، نیتریت (NO2) یک اتم اکسیژن از دست می‌دهد و به اکسید نیتریک (NO) تبدیل می‌شود که یک ترکیب شیمیایی مهم است. اکسید نیتریک عملکردهای مختلفی در بدن دارد. در مقادیر زیاد سمی است اما در مقادیر کم می‌تواند از بدن محافظت کند. مهمتر از همه اینکه اکسید نیتریک یک مولکول پیام‌رسان (signaling molecule) است به این معنی که از طریق دیواره رگ‌ها حرکت کرده و پیام‌هایی را به سلول‌های ماهیچه‌ای اطراف رگ‌ها می‌فرستد و به آنها فرمان استراحت می‌دهد. وقتی این سلول‌ها از حالت انقباظ خارج می‌شوند، رگ‌های خونی گشاد می‌شوند و فشار خون پایین می‌آید.
- نیتروگلیسیرین (nitroglycerin): نیتروگلیسیرین دارویی است حاوی نیترات (3NO) که در مراقبت‌های پزشکی از آن برای درمان نارسایی قلبی استفاده می‌کنند. نیتروگلیسیرین می‌تواند از آنژین، نوعی درد قفسه سینه که بر اثر نرسیدن اکسیژن کافی به عضلات قلب رخ می‌دهد، پیشگیری کند.
نیترات‌ها و نیتریت‌های موجود در رژیم غذایی می‌توانند به اکسید نیتریک تبدیل شوند، رگ‌های خونی را گشاد کرده و فشار خون را کاهش دهند. مطالعات نشان داده غذاهای حاوی نیترات و نیتریت بالا، مانند چغندر یا آب چغندر، می‌توانند فشار خون را کاهش دهند (در حدود 4-10 mm/Hg). فشار خون بالا یک عامل خطر کلیدی برای بیماری قلبی و سکته است که هر دو می‌توانند تهدید کننده زندگی باشند.
آیا نیترات‌ها می‌توانند عملکرد فیزیکی را تقویت کنند؟
مطالعات نشان می‌دهد که نیترات‌ها می‌توانند عملکرد بدنی را به ویژه در طول تمرینات استقامتی سخت، افزایش دهند. برخی از ورزشکاران برای این منظور از چغندر یا آب چغندر استفاده می‌کنند، زیرا حاوی مقدار زیادی نیترات (3NO) است. مطالعات نشان داده که چغندر می‌تواند اکسیژن مصرفی هنگام ورزش را تا 4/5 % کاهش، زمان خستگی را هنگام دویدن تا 15 % افزایش و عملکرد دوی سرعت را تا 4 % بهبود بخشد.
خطرات نیترات‌ها و نیتریت‌ها
نیترات‌ها و نیتریت‌ها برای بدن ضروری هستند، اما در صورت تشکیل نیتروزآمین می‌توانند خطرناک باشند. اگر نیترات‌ها یا نیتریت‌ها را با حرارت زیاد بپزید، نیتروزآمین‌ها تولید می‌شود. انواع مختلفی از نیتروزآمین‌ها وجود دارد و بسیاری از آنها می‌توانند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهند. نیتروزآمین‌ها از مواد اصلی سرطان زا در دود سیگار هستند. گوشت‌های فرآوری شده از قبیل ژامبون، سوسیس و کالباس می‌توانند حاوی سطوح بالایی از نیتریت سدیم (2NaNO) باشند. آنها همچنین سرشار از پروتئین هستند که از اسیدهای آمینه تشکیل شده است. ترکیب نیترات و اسید آمینه چنانچه در معرض حرارت زیاد قرار گیرد، شرایط را برای تشکیل نیتروزآمین فراهم می‌کند. با این حال، احتمال تولید نیتروزآمین در فرایند پخت سبزیجات کمتر است چرا که اولا افراد به ندرت سبزیجات را با حرارت بسیار بالا طبخ می‌کنند و ثانیا سبزیجات حاوی مقادیر زیادی پروتئین نیستند.
نحوه به حداقل رساندن قرار گرفتن در معرض نیتروزآمین
به دلیل خطراتی که نیتروزآمین‌ها ایجاد می‌کنند، مقدار مصرف نمک نیتریت در گوشت‌های فرآوری شده باید محدود شود. همچنین می‌توان با اضافه کردن ویتامین C به گوشت‌های فرآوری شده، از تشکیل نیتروزآمین جلوگیری کرد. با این حال بهترین کار عدم مصرف گوشت‌های فرآوری شده است.
نتیجه
نمک‌های نیترات و نیتریت ترکیباتی هستند که به طور طبیعی در بدن انسان و برخی غذاها وجود دارند. آنها همچنین به برخی از غذاهای فرآوری شده اضافه می‌شوند تا ماندگاری آنها را افزایش دهند. آنها می‌توانند به اکسید نیتریک تبدیل شوند و با گشاد کردن رگ‌های خونی، فشار خون را کاهش دهند. علاوه بر این، آنها می‌توانند عملکرد فیزیکی را افزایش دهند. با این حال، اگر نمک‌های نیترات یا نیتریت در حرارت بالا پخته شوند، ترکیب سرطان‌زای نیتروزآمین تشکیل می‌شود که برای سلامتی خطرناک است. بهترین راه برای حفظ سلامتی، استفاده از دستگاه تصفیه آب است.
مدیر سایت
