کپسول پساب یا محدودکننده جریان

در دستگاه‌های‌ تصفیه آب اسمز معکوس (RO)، قطعه کوچکی در مسیر پساب دستگاه (پساب فیلتر ممبران) وجود دارد به نام ”محدود کننده جریان“ یا ”کپسول پساب“. محدود کننده جریان، همانطور که از نام آن پیداست، جریان پساب یا آب دفع شده از فیلتر ممبران را محدود -کم- می‌کند و باعث بالا رفتن فشار آب داخل هوزینگ فیلتر ممبران می‌شود. البته نباید تصور شود که محدود کننده جریان همان کار پمپ تقویت فشار را انجام می‌دهد. در حقیقت محدود کننده جریان یک قطعه غیرفعال (passive) است در حالی که پمپ تقویت فشار یک قطعه فعال (active) محسوب می‌شود. به فشار ایجاد شده توسط محدود کننده جریان، فشار برگشتی یا فشار معکوس گفته می‌شود.

نقش محدود کننده جریان چیست؟

یکی از بزرگترین معایب دستگاه‌های تصفیه آب اسمز معکوس (RO) هدر رفت آب در آنهاست. این دستگاه‌ها بین 3 تا 5 برابر آب تصفیه شده را روانه فاضلاب می‌کنند. چنانچه قطعه محدود کننده جریان دستگاه تصفیه آب خراب باشد، حجم پساب دستگاه افزایش می‌یابد و تا 10 برابر آب تصفیه شده هم می‌رسد. در ضمن کیفیت آب تصفیه شده دستگاه نیز کاهش می‌یابد. وظیفه محدود کننده جریان کنترل نسبت حجم آب تصفیه شده به حجم پساب دستگاه است. در نبود محدود کننده جریان، تمام آبی که توسط پمپ تقویت فشار به داخل هوزینگ فیلتر ممبران پمپاژ شده، روانه فاضلاب می‌شود و عملا هیچ آبی از غشای فیلتر ممبران عبور نمی‌کند.

جریان آب عبوری یا دبی محدود کننده جریان

محدود کننده جریان در دبی‌های مختلف عرضه می‌شود. دبی محدود کننده جریان بر حسب میلی‌لیتر در دقیقه (mL/min) بیان می‌شود. دبی محدود کننده جریان روی آن درج می‌شود. هنگام نصب محدود کننده جریان به جهت فلش روی آن دقت کنید

انتخاب محدود کننده جریان مناسب برای دستگاه تصفیه آب

دبی محدود کننده جریان دستگاه تصفیه آب باید با ظرفیت فیلتر ممبران آن متناسب باشد. موضوعی که قضیه را کمی پیچیده می‌کند این است که ظرفیت فیلتر ممبران بر حسب گالن در روز (GPD) بیان می‌شود و باید آن را به میلی‌لیتر در دقیقه تبدیل کرد. 1 گالن تقریبا معادل 785/3 لیتر است. برای به دست آوردن ظرفیت فیلتر ممبران بر حسب میلی‌لیتر در دقیقه، باید ظرفیت آن را در (1000*3/785) ضرب و بر (60*24) تقسیم کرد. برای مثال ظرفیت فیلتر ممبران 50 گالنی، برابر 130 میلی‌لیتر در دقیقه خواهد بود. برای به دست آوردن دبی ایده‌آل محدود کننده جریان باید ظرفیت فیلتر ممبران بر حسب میلی لیتر در دقیقه را در نسبت حجم پساب (آب دفع شده از فیلتر ممبران) به حجم آب تصفیه شده ضرب کرد. معمولا این نسبت را 3 در نظر می‌گیرند. بنابراین یک محدود کننده جریان با دبی 400 میلی‌لیتر در دقیقه برای دستگاهی که ظرفیت فیلتر ممبران آن 50 گالن در روز است، مناسب خواهد بود.

تبعات استفاده از محدودکننده جریان با دبی بیشتر یا کمتر

برای حفظ تعادل بین هدر رفت آب و کیفیت تصفیه، باید دبی محدود کننده جریان با ظرفیت فیلتر ممبران مطابقت داشته باشند. اگر از محدود کننده جریان با دبی کمتر از میزان ایده‌آل استفاده شود، منجر به مسدود شدن زود هنگام فیلتر ممبران و کاهش عمر آن و افزایش سختی (TDS) آب تصفیه شده می‌شود. چنانچه از محدود کننده جریان با دبی بیشتر از میزان ایده‌آل استفاده شود، منجر به هدر رفتن آب بیشتر و فشار کمتر در هوزینگ فیلتر ممبران می‌شود. فشار کم در هوزینگ فیلتر ممبران می‌تواند تأثیر نامطلوبی بر کیفیت آب تصفیه شده داشته باشد.

چه موقع محدود کننده جریان را تعویض کنیم؟

این قطعه به ندرت خراب می‌شود. دلیل خرابی این قطعه ورود ذرات معلق موجود در آب به داخل آن است که باعث گرفتگی یا به اصطلاح کیپ شدن آن می‌شود. در این حالت حجم آب عبوری از آن کم می‌شود و یا به صفر می‌رسد. چنانچه محدود کننده جریان مسدود شود، به فیلتر ممبران و پمپ تقویت فشار دستگاه آسیب می‌رسد. توصیه کارشناسان این است که هر بار که فیلتر ممبران تعویض می‌شود، محدود کننده جریان نیز تعویض شود. در ضمن چنانچه از فیلتر ممبران جدید با ظرفیت متفاوت استفاده کردید، بهتر است از محدود کننده جریان جدید و متناسب با آن استفاده کنید. برای اطمینان از سالم بودن محدود کننده جریان دستگاه تصفیه آب خود می‌توانید حجم آب خروجی از آن در مدت یک دقیقه را اندازه‌گیری کرده و با دبی آن (عدد نوشته شده روی آن) مقایسه کنید. برای انجام این کار شیر برداشت دستگاه را باز کرده و شیر مخزن ذخیره را ببندید. لوله خروجی پساب دستگاه را از بست فاضلاب جدا کرده و حجم آب خروجی از آن در مدت یک دقیقه را اندازه‌گیری کنید.